Kwestia dyspozycji z rachunku bankowego na wypadek śmierci i możliwości zaliczenia wypłaconych środków na schedę spadkową rzeczywiście jest sporna i stanowi duży problem w orzecznictwie. Kwestia ta była kilka lat temu podejmowana przez Sąd Najwyższy, który Postanowieniem z dnia 27 września 2017 r. (sygn. akt V CSK 50/17) wyjaśnił, że „darowizna” w rozumieniu art. 1039 k.c. dotycząca schedy spadkowej musi być rozumiana szeroko i obejmuje również „dyspozycję z rachunku bankowego na wypadek śmierci” uregulowaną w prawie bankowym. Oznaczałoby to, że co do zasady środki wypłacone z rachunku należy zaliczyć na schedę spadkową, chyba że inaczej oświadczy sam spadkodawca.

Pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy nie jest jednak wystarczająco przekonujący i spotkał się z dużą krytyką w środowisku prawniczym. Osobiście uważam, że „dyspozycja z rachunku na wypadek śmierci” nie może być zaliczona na schedę spadkową, chyba że taka będzie wola spadkodawcy. Nie można jednak tej woli domniemywać. W tym zakresie trzeba zauważyć, że trudno zrównać ze sobą darowiznę, czyli czynność między żyjącymi (inter vivos) do dyspozycji na wypadek śmierci, która jest czynnością na wypadek śmierci (mortis causa). Dlatego nie można tych dwóch czynności traktować podobnie i szeroko interpretować art. 1039 k.c., który jest przepisem szczególnym.

Dodatkowo ww. stanowisko SN może prowadzić do obejścia przepisów prawa bankowego. Otóż zgodnie z prawem bankowym, dyspozycja z rachunku na wypadek śmierci nie wchodzi w skład spadku. Taka jest wyraźna wola ustawodawcy. Jeżeli natomiast spadkodawca dokonałby dyspozycji na rzecz osoby, która jednocześnie jest spadkobiercą, to zaliczenie dyspozycji na wypadek śmierci do schedy spadkowej, równałoby się zaliczeniu wypłaconej kwoty do spadku. Skutek byłby zatem wprost sprzeczny z prawem bankowym.

W związku z powyższym w mojej ocenie decydująca musi być wyraźna wola spadkodawcy. Jeżeli spadkodawca ma wolę zaliczenia dyspozycji z rachunku na wypadek śmierci do schedy spadkowej, musi to wyraźnie wynikać z jego woli.